Οι 7 ιστορικότερες εκκλησίες της Μονεμβασιάς
1. Ελκόμενος Χριστός
Ο Ελκόμενος Χριστός είναι όταν οδηγείται στον τόπο του μαρτυρίου, γιατί πηγαίνει εκεί με τη βία χωρίς τη θέληση του. Η εκκλησία βρίσκεται στην πλατεία με το κανόνι. Χτίστηκε αρχικά, πιθανόν, στους παλαιοχριστιανικούς χρόνους (6ο - 7ο αιώνα). Η εικόνα του Ελκόμενου Χριστού, με την οποία συνδέθηκε αυτή η εκκλησία, αφαιρέθηκε επί του Αυτοκράτορα Ισαακίου Β' Αγγέλου (1185 - 1195) για να πάει στο ναό του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στα Σθένια της Κωνσταντινούπολης. Η εικόνα της Σταύρωσης του β' μισού του 14ου αιώνα κλάπηκε από αρχαιοκάπηλους και αφού βρέθηκε εκτιθόταν στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών ώσπου αποδόθηκε πίσω στην εκκλησία το 2011. Η εικόνα αυτή θεωρείται μία από τις σημαντικότερες της Παλαιολόγειας Αναγέννησης και αποτελεί ένα ανεκτίμητο εκκλησιαστικό κειμήλιο. Σήμερα το εσωτερικό του κοσμούν μεταβυζαντινές εικόνες ενώ το μαρμάρινο τέμπλο είναι έργο του Τήνιου γλύπτη Γεώργιου Καπαριά το 1901.
2. Παναγία η Χρυσαφίτισσα
Χτίστηκε το 17ο αιώνα στη θέση παλαιότερου ναού της Παναγίας της Οδηγήτριας. Σύμφωνα με την παράδοση η εικόνα βρισκόταν στο χωριό Χρύσαφα της Λακωνίας και έφτασε στη Μονεμβασιά μόνη της με κάποιο θαυμαστό τρόπο. Τη βρήκε σε αυτό το σημείο μια ηλικιωμένη γυναίκα η οποία ειδοποίησε τον επίσκοπο. Μαζεύτηκε κόσμος και λιτάνευσαν την εικόνα μέχρι τον μητροπολιτικό ναό όπου και την τοποθέτησαν. Η εικόνα όμως την ίδια νύχτα εξαφανίστηκε για να επιστρέψει θαυματουργικά στον τόπο που βρέθηκε. Έτσι λοιπόν για να ικανοποιήσουν οι κάτοικοι το θέλημα της Παναγίας έχτισαν εκεί αυτό το ναό και τοποθέτησαν την εικόνα της.
Αναζητήστε διαμονή στη Μονεμβασιά
3. Αγία Σοφία
Βρίσκεται στην Άνω Πόλη στο χείλος κυριολεκτικά του γκρεμού. Χτίστηκε το 12ο αιώνα αφιερωμένη τότε στην Παναγία Οδηγήτρια. Μετά την Επανάσταση του 1821 αφιερώθηκε στη Σοφία του Θεού επειδή θεωρήθηκε πιστό αντίγραφο της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Στο εσωτερικό της σώζονται ενδιαφέρουσες παραστάσεις (τέλη 12ου - αρχές 13ου αιώνα) όπως ο Χριστός ως «Παλαιών των Ημερών», σκηνές από το βίο του Αγίου Νικολάου καθώς και ο Χριστός με δύο σεβίζοντες αγγέλους και ολόσωμους αρχαγγέλους. Κατά την Α' τουρκοκρατία μετατράπηκε σε τζαμί, το Φετιχέ ή του Σουλτάνου Σουλεϊμάν, ενώ στη Β' ενετοκρατία χρησιμοποιήθηκε ως καθολικός ναός αφιερωμένος στη Madonna del Carmine. Στη Β' τουρκοκρατία χρησιμοποιήθηκε πάλι ως τζαμί για να επιστρέψει οριστικά στη χριστιανική λατρεία μετά το 1821.
4. Παναγία Μυρτιδιώτισσα ή Κρητικιά
Χτίστηκε κατά τη Β' Ενετοκρατία. Η λατρεία της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας προέρχεται από τα Κύθηρα τα οποία διατηρούσαν εμπορικές και πολιτιστικές σχέσεις με τη Μονεμβασιά. Σύμφωνα με την παράδοση η εκκλησία ιδρύθηκε τον 17ο αιώνα από τον Μονεμβασιώτη Επίσκοπο Κυθήρων Φιλόθεο Δαρμάριο. Είναι γνωστή και ως Παναγία Κρητικιά κάτι που σχετίζεται με την εγκατάσταση στην πόλη προσφύγων από την Κρήτη. Έχει επιδράσεις δυτικής αρχιτεκτονικής. Το ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο στο εσωτερικό του με τα αναγεννησιακά χαρακτηριστικά του 16ου αιώνα αρχικά ανήκε στο ναό του Ελκόμενου Χριστού.
Αναζητήστε διαμονή στη Μονεμβασιά
5. Άγιος Νικόλαος
Χτίστηκε το 1703 πάνω στα ερείπια δύο βυζαντινών ναών. Η εντοιχισμένη επιγραφή γράφει ότι χτίστηκε εκ βάθρων από τον Μονεμβασιώτη ιατροφιλόσοφο Ανδρέα Λικίνιο. Σύμφωνα με την παράδοση δε λειτούργησε ποτέ ως εκκλησία. Στη Β' τουρκορατία (1715 - 1821) χρησίμευσε ως οπλοστάσιο, την περίοδο του Καποδίστρια (1829) λειτούργησε ως αλληλοδιδακτικό σχολείο ενώ από το 1839 ως τα μέσα του 20ου αιώνα λειτούργησε ως δημοτικό σχολείο στο οποίο μαθήτευσε ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος. Έχει επιδράσεις δυτικής αρχιτεκτονικής.
6. Άγιος Αντώνιος & Άγιος Δημήτριος
Δίκλιτος θολοσκέπαστος ναός. Χτίστηκε κατά τη Β' ενετοκρατία και επισκευάσθηκε στους νεότερους χρόνους.
Αναζητήστε διαμονή στη Μονεμβασιά
7. Ανώνυμος ναός στην Άνω Πόλη
Χτίστηκε στους ύστερους βυζαντινούς χρόνους. Υπέστη προσθήκες κατά τη Β' ενετοκρατία. Στη Β' τουρκοκρατία είχε ερειπωθεί και είχε χάσει τη λατρευτική του χρήση. Σήμερα έχει μερικώς αναστηλωθεί.
